حل اختلاف از طریق داوری

در خصوص حل و فصل اختلافات بين اصحاب دعوا در دعاوی مدني، طريق معمول، رجوع به محاكم و مراجع قضايي مي باشد؛ اما طرق ديگر هم وجود دارد كه مهمترين آنها، داوری مي باشد. در تعريف داوری مي توان گفت: داوری عبارت است از حل و فصل اختلافات بين طرفين در خارج از دادگاه به وسيله شخص يا اشخاصي كه طرفين انتخاب كرده باشند. امروزه داوری اختلافات به جزء جدایی ناپذیر از قراردادها تجاری در سطح داخلی و سطح بین المللی تبدیل شده است. در کمتر قرارداد تجاری بین المللی داوری به عنوان شیوه حل و فصل اختلافات دیده نشده است. حتی در صورتی که در قراردادی شرط داوری گنجانده نشده باشد،طرفین می توانند پس از اینکه اختلافی بروز کرد اختلافشان را به داوری بسپارند.

پرسش مهمی که در خصوص داوری وجود دارد این است که آیا شرط داوری نسبت به عقد اصلی دارای استقلال می باشد و یا خیر؟ بدیهی است چنانچه شرط مزبور را یک امر تبعی و وابسته به قرارداد اصلی بدانیم در صورت بطلان عقد، شرط داوری نیز باطل می گردد. در نتیجه با وجود بطلان عقد، شرط داوری نیز اساساً بی اعتبار خواهد شد و چنانچه رأی از سوی داور در آن خصوص صادر گردد فاقد اعتبار خواهد بود. ولیکن هرگاه شرط داوری را مستقل از عقد اصلی بدانیم ادعای بطلان عقد تأثیری در شرط داوری نخواهد داشت و داور این اجازه را خواهد داشت رأساً و با اختیارات حاصله از شرط داوری در خصوص اعتبار و یا بی اعتباری عقد اظهارنظر نموده و تصمیم مقتضی اتخاذ نماید.

در این نوشتار سعی بر آن داریم که با بررسی نظریات مختلف و رویه قضایی به پاسخ درستی برای این موضوع دست پیدا کنیم.

امروزه ازدحام مراجعه کنندگان به دستگاه قضایی به اندازه ای است که رسیدگی به پرونده ها بامشکلات و صرف وقت و هزینه فراوانی همراه است. یکی از مهمترین راه ها برای حل این معضل ارجاع دعاوی به نهاد داوری می باشد و به همین علت، طرح این مساله از اهمیت فراوانی برخورداراست که آیا امکان تعیین شخص حقوقی بعنوان داور وجود دارد؟ به عبارت دیگر آیا شخص حقوقی می تواند داور شود؟ یا  صلاحیت تصدی سمت داوری صرفاً اختصاص به شخص حقیقی دارد؟

از جمله مهمترین و جامعترین قوانین و مقررات حاکم بر داوری در ایران قانون داوری تجاری بین المللی می باشد. این قانون با ٣۶ ماده در مورخ ١٣٧۶/٠۶/٢۶ در صحن علنی مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید و در مورخ ١٣٧۶/٠٧/٠٩ مورد تأیید شورای نگهبان قرارگرفت. لذا جهت آگاهی از قواعد و شرایط داوری در ایران مطالعه و درک این قانون لازم و ضروری می باشد.

در ادامه مطلب متن کامل قانون داوری تجاری بین المللی قرار گرفته است.